និទានសុភាសិត
"ខ្លាពឹងព្រៃ ព្រៃពឹងខ្លា"
(ព្យគ្ឃជាតក តិកនិបាត)
មហាឱម-ណាគ្រី
ឃុំស្វាយប៉ោ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ប្រែរៀបរៀង
ក្នុងអតីតកាល កាលព្រះព្រហ្មទត្តគ្រប់គ្រងរាជសម្បត្តិក្នុងក្រុងពារាណសី ព្រះពោធិសត្វឧប្បត្តិជារុក្ខទេវតាមួយអង្គ គង់នៅជាយព្រៃធំមួយ ។ មានរុក្ខទេវតាមួយអង្គដទៃទៀត នៅនឹងដើមឈើដែលធំបំផុតក្នុងព្រៃជិតវិមានរបស់ព្រះពោធិសត្វ ។"ខ្លាពឹងព្រៃ ព្រៃពឹងខ្លា"
(ព្យគ្ឃជាតក តិកនិបាត)
មហាឱម-ណាគ្រី
ឃុំស្វាយប៉ោ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ប្រែរៀបរៀង
ក្នុងព្រៃនោះ មានរាជសីហ៍នឹងខ្លាធំអស្រ័យនៅផង ព្រោះដូច្នោះទើបមិនមានមនុស្សណា ហ៊ានទៅធ្វើស្រែចំការក្នុងទីជិតនោះ ឬកាប់ដើមឈើក្នុងព្រៃនោះឡើយ ព្រោះខ្លាចសត្វទាំងពីរនោះបៀតបៀន ។ សត្វទាំងពីរនោះចាប់ម្រឹគជាតិផ្សេងៗ ស៊ីជាអាហារ ចោលសាច់នឹងអវយវៈដែលស៊ីសេសសល់ទុកសំណល់ក្នុងទីនោះៗ ហើយរកស៊ីទៀតតទៅ ។ ព្រៃនោះមានក្លិនឆ្អាបឆ្អេះស្អុយអសោច៍ទៅដោយខ្មោចអសុភនៃម្រឹគជាតិ ។
គ្រានោះ រុក្ខទេវតាដែលនៅនឹងដើមឈើធំ ជាអ្នកខ្លៅល្ងង់មិនស្ទង់ឲ្យយល់ដល់ហេតុការណ៍ ថ្ងៃមួយបាននិយាយនឹងព្រះពោធិសត្វថា "សំឡាញ់ ! ព្រៃនេះមានក្លិនស្អុយអសោចិ៍ពន់ពេកណាស់ ព្រោះតែរាជសីហ៍នឹងខ្លាធំជាហេតុ យើងនឹងដេញវាឲ្យទៅកុំឲ្យនៅទៅទៀត !" ។ ពោធិសត្វពោលឃាត់ថា "នែសំឡាញ់ ! វិមានរបស់យើងតាំងនៅបានព្រោះអាស្រ័យសត្វទាំងពីរនោះ បើយើងដេញវាទៅហើយវិមានយើងមុខជាវិនាសមិនខាន មនុស្សទាំងឡាយកាលមិនឃើញដានជើងរាជសីហ៍នឹងខ្លាធំ ក៏នឹងនាំគ្នាមកកាប់ឈើរើព្រៃ ជីកគាស់ឲ្យស្រឡះទៅជាវាលនឹងធ្វើស្រែចំការមិនខាន អ្នកកុំចូលចិត្តយ៉ាងនេះឡើយ !" ។
កាលព្រះពោធិសត្វថ្លែងហេតុយ៉ាងនេះហើយ ទេវតាឆោតខ្លៅនោះមិនយកចិត្តទុកដាក់ធ្វើតាមសោះ ថ្ងៃមួយបានសំដែងរូបារម្មណ៍ដ៏ធំពន្លឹកគួរខ្លាច បន្លាចលងគ្រហឹមគម្រាម ដេញរាជសីហ៍នឹងខ្លាធំឲ្យរត់បាត់អស់ទៅ ។
មនុស្សទាំងឡាយ កាលមិនឃើញដានជើងរបស់សត្វទាំងពីរនោះ ក៏សំគាល់ថារាជសីហ៍នឹងខ្លាធំនៅព្រៃដទៃហើយ ទើបនាំគ្នាកាប់គាស់ដើមឈើក្នុងព្រៃអស់ជាច្រើន ។ រុក្ខទេវតានោះ លុះឃើញព្រឹត្តិការណ៍ដូច្នោះកើតឡើង ទើបចូលទៅរកព្រះពោធិសត្វហើយនិយាយថា "សំឡាញ់ ! ខ្ញុំមិនបានធ្វើតាមពាក្យរបស់អ្នក ដេញសត្វទាំងពីរនោះឲ្យរត់អស់ទៅ ឥឡូវពួកមនុស្សដឹងថាសត្វទាំងនោះមិននៅ ទើបនាំគ្នាចូលទៅកាប់គាស់ឈើក្នុងព្រៃអស់ជាច្រើន បើយ៉ាងនេះ តើយើងគិតដូចម្ដេចទើបស្រួល !" ។ ព្រះពោធិសត្វបានពន្យល់ដឹងនាំប្រាប់ឧបាយថា "ឥឡូវសត្វទាំងពីរនោះ ទៅនៅក្នុងព្រៃឯណោះ អ្នកទៅបបួលវាឲ្យត្រឡប់មកវិញចុះ" ។ រុក្ខទេវតាក៏ចូលទៅក្នុងព្រៃនោះតាមពាក្យពោធិសត្វអង្គុយផ្គងអញ្ជលីខាងមុខសត្វទាំងពីរ ហើយអង្វររកឲ្យត្រឡប់ទៅនៅព្រៃដដែលវិញ ។ សត្វទាំងពីនោះ ទោះបីទេវតាអង្វរយ៉ាងណាៗ ក្ដីក៏បដិសេធយ៉ាងដាច់ខាតថា "អ្នកចូរទៅចុះ យើងមិនទៅទេ" រុក្ខទេវតាទាល់គំនិត ក៏ត្រឡប់មកកាន់ព្រៃជាកន្លែងដើមរបស់ខ្លួនវិញ ។ មនុស្សទាំងឡាយ ក៏នាំគ្នាជីកគាស់កាប់រំលើងរំលំដើមឈើ់រហូតអស់ព្រៃ មិនយូរប៉ុន្មានក៏ធ្វើផែនដីនោះឲ្យទៅជាស្រែប្រកបការកសិកម្មអស់ទៅ ។
គតិរបស់រឿង
រឿងនោះពន្យល់ឲ្យដឹងថា "ខ្លាពឹងព្រៃ ព្រៃពឹងខ្លាខ្លានៅព្រៃបិទ ព្រៃសណ្ឋិតព្រោះខ្លានៅ
ដីត្រជាក់ព្រោះស្មៅ ស្មៅលូតលាស់ព្រោះដីល្អ ។
អ្នកមានរក្សាខ្សត់ ដូចសំពត់ព័ទ្ធពីក្រៅ
អ្នកប្រាជ្ញរក្សាខ្លៅ ដូចសំពៅពឹងសំប៉ាន ។
រជាការបានប្រាក់ខែ ក៏ព្រោះតែរាស្ត្របង់ពន្ធ
រាស្ត្រសុខចាកអាសន្ត ព្រោះរាជការជួយការពារ ។
ហេតុនេះត្រូវស្ម័គ្រស្មោះ ជួយសង្រ្គោះគ្នានឹងគ្នា
ទើបបានសុខសាន្តជា អស់វេលាយូរយារអើយ !!! ។
សុភាសិត
ការជក់អាភៀនការញៀនកញ្ឆា ការផឹកសុរាហ៊ឺហាហ៊ឹកហ៊ាក់ការលេងល្បែងភ្នាល់បៀរប៉ោឡុកឡាក់ ឥត្ថីធុត្តៈការលេងស្រីញី ។
ការដើរលេងយប់យឺមយូរហួសយាម ការជាប់ទាក់ទាមសេពគប់សម្ភី
នឹងមនុស្សអាក្រក់លាមកផឹកស៊ី ទាំងនេះនាំវិនាសអន្ដរធាន ។
មហា ឱម-ណាគ្រី
No comments:
Post a Comment