|
|||
| សំដីមេដឹកនាំពិភពលោក |
(១៧៦៩-១៨២១)
អ្នកចម្បាំង និងយោធាដ៏ល្បីល្បាញក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលក្នុងនាមជាមេដឹកនាំបារាំងលះបង់ខ្លួនដើម្បីការបង្រួបបង្រួម ទ្វីបអឺរ៉ុប។
១. នៅក្នុងសង្រ្គាម បីភាគបួនអាស្រ័យលើអត្តចរិតបុគ្គល និងទំនាក់ទំនង។ តុល្យភាព កម្លាំងមនុស្ស និងសម្ភារៈ ទទួលខុសត្រូវតែចំណែកមួយភាគបួនដែលនៅសល់តែប៉ុណ្ណោះ។
២. កងទ័ពអាចប្រយុទ្ធបានដោយសារក្រពះ។
៣. គ្រាប់កាំភ្លើងដែលអាចសម្លាប់ខ្ញុំបាន មិនទាន់ត្រូវគេផលិតចេញនៅឡើយ។
៤. ពីភាពប្រសើរថ្លៃថ្នូរមកភាពគួរឲ្យអស់សំណើច មានចំងាយតែមួយជំហានប៉ុណ្ណោះ។ (ក្រោយពីដកទ័ពថយពីក្រុងមូស្គូ)
៥. ស្តេចគ្រងរាជដែលមានឈ្មោះល្អនៅឆ្នាំដំបូង នឹងត្រូវគេសើចចំអកនៅឆ្នាំបន្ទាប់។
អូតូ វ៉ុន ប៊ីស្មាក់
(១៨១៥-១៨៩៨)
"អធិការបតីដៃដែក" ជាតិព្រុស្យាដែលបានបង្រួបបង្រួមជាតិអាល្លឺម៉ង់តាមមធ្យោបាយ "ឈាមនិងដែក"។
១. នយោបាយគឺជាសិល្បៈនៃកិច្ចការដែលអាចសម្រេចបាន។
២. ថ្វាយអំណាចយោធាដ៏ខ្លាំងបំផុតឲ្យទៅស្តេចព្រុស្យា បន្ទាប់មកព្រះអង្គនឹងអាចអនុវត្តគោលនយោបាយទៅតាមបំណងរបស់អ្នក។ គោលនយោបាយនេះ មិនអាចសម្រេចទៅបានតាមរយៈពាក្យសំដី ការប្រកួតបាញ់ និងចម្រៀងទេ តែសម្រេចបានតាមរយៈ "ឈាមនិងដែក"។
៣. ប្រសិនបើមានសង្រ្គាមមួយទៀតនៅអឺរ៉ុប នោះវានឹងកើតឡើងដោយសាររឿងឆ្កួតៗខ្លះៗ នៅតំបន់បាល់កង់។
៤. នៅពេលអ្នកនិយាយថា អ្នកយល់ស្របអ្វីមួយជាគោលការណ៍ មានន័យថាអ្នកគ្មានចេតនាបន្តិចសោះ នឹងអនុវត្តវា។
វ៉្លាឌីមៀ អ៊ីលីជ ឡេនីន
(១៨៧០-១៩២០)
អ្នកទ្រឹស្តីនយោបាយ និងអ្នកដឹកនាំខ្លាំង នៃបដិវត្តន៍ ដែលបានប្រែក្លាយប្រទេសរុស្ស៊ីក្រោមស្តេចត្សាឲ្យទៅជាប្រទេស កុម្មុយនិស្តទី១នៅលើពិភពលោក។
១. លទ្ធិកុម្មុយនិស្ត ជាអំណាចរបស់សូវៀត បូកផ្សំនិងអគ្គិសនីកម្មរបស់ប្រទេសទាំងមូល។
២. ចក្រពត្តិនិយម គឺជាដំណាក់កាលផ្តាច់មុខ នៃលទ្ធិមូលធននិយម។
៣. សេរីភាពជាវត្ថុមានតម្លៃ មានតម្លៃរហូតត្រូវកំណត់។
៤. ដរាបណាមានរដ្ឋពុំអាចមានសេរីភាព។ នៅពេលមានសេរីភាព នឹងពុំមានរដ្ឋ។
៥. លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនដូចគ្នាបេះបិតនឹងការគ្រប់គ្រងដោយសម្លេងភាគច្រើនទេ។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជារដ្ឋមួយដែលទទួលស្គាល់ការយកសំលេងភាគតិចមក ដាក់ឲ្យនៅក្រោមសម្លេងភាគច្រើន គឺជាអង្គការមួយដែលប្រើប្រាស់កម្លាំងជាប្រព័ន្ធដោយវណ្ណៈមួយ ប្រឆាំងនឹងវណ្ណៈមួយទៀត ដោយមនុស្សមួយក្រុមប្រឆាំងនឹងមនុស្សមួយក្រុមទៀត។
បេនីតូ មូសូលីនី
(១៨៨៣-១៩៤៥)
ជាអ្នករៀបចំចាត់តាំងបង្កើតរបបផ្តាច់ការហ្វាស៊ីសនៅអ៊ីតាលី និងជាសម្ព័ន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធជាមួយ អាដុលហ្វ៍ អ៊ីត្លែរ នៅអាល្លឺម៉ង់
១. បើខ្ញុំរុលទៅមុខ តាមខ្ញុំ! បើខ្ញុំដកថយ សម្លាប់ខ្ញុំចោល! បើខ្ញុំស្លាប់សងសឹកឲ្យខ្ញុំ!
២. អ្នកដឹងពីអ្វីដែលខ្ញុំគិតពីភាពហិង្សា។ សម្រាប់ខ្ញុំហិង្សាវាត្រឹមត្រូវតាមសីលធម៌ណាស់ គឺមានសីលធម៌ជាងការព្រមព្រៀងនិងស្រុះស្រួលគ្នាទៅទៀត។
៣. យើងត្រូវតែចេញដំណើរឲ្យទាន់ចំពេល... ចាប់ពីពេលនេះតទៅអ្វីៗត្រូវតែឆ្ពោះទៅមុខដោយសុក្រិតភាព។
ហ្សូសេហ្វ ស្តាលីន
(១៨៧៩-១៩៥៣)
ទទួលតណែងពីឡេនីនក្នុងនាមជាមេដឹកនាំសហភាពសូវៀត និងបានលើកតម្កើងប្រជាជាតិមួយឲ្យប្រកួតប្រជែងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការដឹកនាំពិភពលោក
១. អ្នកនិពន្ធជាវិស្វកររបស់ព្រលឹងមនុស្ស
២. បទពិសោធន៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំបូរបែប បង្រៀនយើងថារហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ គ្មានវណ្ណៈណាមួយស្ម័គ្រចិត្តជៀសផ្លូវទុកឲ្យវណ្ណៈមួយទៀតទេ។
៣. រដ្ឋជាឧបករណ៍មួយក្នុងដៃរបស់វណ្ណៈកាន់អំណាច ដែលត្រូវគេប្រើប្រាស់សម្រាប់បង្រ្កាបការប្រឆាំងរបស់សត្រូវនៃ វណ្ណៈនោះ។
អាដុលហ្វ៍ ហ៊ីត្លែរ
(១៨៨៩-១៩៤៥)
អ្នកដឹកនាំរបបផ្តាច់ការហ្វាស៊ីសនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ និងជាអ្នកវាតទីកាន់កាប់ទ្វីបអឺរ៉ុបដីគោកក្នុងសង្រ្គាមលោកលើក ទី២
១. ជំនឿពិបាកលប់បំបាត់ជាងចំណេះដឹង
២. ក្នុងប្រជាជាតិមួយ មហាជនមួយក្រុមធំ.. ងាយនឹងក្លាយជាជនរងគ្រោះពីការភូតភរដ៏ធំមួយ ជាងមហាជនមួយក្រុមតូចផ្សេងទៀត។
វីនស្តុន ឆឹចឈីល
(១៨៧៤-១៩៦៥)
នាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេសដែលបានឈរជើងយ៉ាងរឹងមាំនិងក្លាហាន ដើម្បីតទល់នឹងកម្លាំងណាស៊ីក្នុងកំឡុងពេលដ៏អួរអាប់បំផុតនៃ អារ្យធម៌បស្ចិមប្រទេស
១. យើងរៀបចំផ្ទះរបស់យើង ក្រោយមកវានឹងរៀបចំយើងវិញ
២. សេចក្តីក្លាហានត្រូវចាត់ទុកជាគុណសម្បត្តិដំបូងគេរបស់មនុស្ស ព្រោះវាធានាដល់គុណសម្បត្តិផ្សេងទៀតទាំងអស់។
៣. គេនិយាយថាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាទម្រង់រដ្ឋាភិបាលអាក្រក់បំផុត លើកលែងតែទម្រង់រដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀតទាំងឡាយណា ដែលទទួលបានការសាកល្បងពីមួយពេលទៅមួយពេល។
៤. ជាកំហុសមួយដែលមនុស្សម្នាក់មើលទៅឆ្ងាយហួសពេក។ ក្នុងខ្សែជីវិតមានចំនុចតែមួយគត់ដែលអាចត្រូវដោះស្រាយនៅពេលតែ មួយដូចគ្នា។
៥. ប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោកទំាងមូលត្រូវសង្ខេបមកត្រឹមការពិតដែលថា ប្រជាជាតិខ្លាំងតែងមិនធ្វើត្រឹមត្រូវទេ ហើយនៅពេលពួកគេទាមទារឲ្យមានភាពត្រឹមត្រូវលើខ្លួន មានន័យថា ពូកគេលែងខ្លាំងទៀតហើយ។
៦. នយោបាយគ្រោះថ្នាក់ជាងសង្គ្រាម ព្រោះក្នុងសង្គ្រាមអ្នកអាចត្រូវគេសម្លាប់តែម្តងគត់។
៧. សង្គ្រាមភាគច្រើន ជាសៀវភៅរាយឈ្មោះកំហុសចោលម្សៀត។
៨. ចក្រភពរបស់អនាគតកាលគឺចក្រភពរបស់ចិត្ត។
៩. និយាយវែងឥតប្រយោជន៍ តែងតែប្រសើរជាងសង្គ្រាមអូសបន្លាយ។
១០. ក្រៅពីសមនឹងទទួលជោគជ័យ គ្មាននរណាម្នាក់ធានាថានឹងទទួលបានវានៅក្នុងសង្គ្រាមឡើយ។
១១. នៅពេលអ្នកត្រូវសម្លាប់មនុស្សម្នាក់ វាគ្មានតំលៃអ្វីទេដែលធ្វើឬកជាសុភាព។
១២. សីលធម៌សម្រាប់ការងារគឺថាៈ ពេលសង្គ្រាមគេនិយាយពីដំណោះស្រាយ ពេលបរាជ័យគេត្រូវការភាពគឃ្លើន ពេលជោគជ័យត្រូវមានចិត្តអធ្យាស្រ័យ និងពេលសន្តិភាពត្រូវមានសុច្ឆន្ទៈ។
មហាត្មៈ គន្ធី
(១៨៦៩-១៩៤៨)
មេដឹកនាំអហិង្សានិងសាសនាឥណ្ឌាដែលបានដឹកនាំការតស៊ូទាមទារសេរីភាពពីការគ្រប់គ្រងរបស់អង់គ្លេស
១. ចំពោះមនុស្សដែលក្រពះរបស់គេគ្មានអ្វីសោះ អាហារគឺជាព្រះ។
២. ខ្ញុំមិនមែនកសាងខ្លួនសម្រាប់សរសេរទ្រឹស្តី តែសកម្មភាពជាគោលដៅរបស់ខ្ញុំ។
៣. ខ្ញុំចាត់ទុកខ្លួងឯងជាជនជាតិហិណ្ឌូ គ្រិស្តសាសនិកជន អ៊ីស្លាម ជ្វីហ្វ ពុទ្ធសាសនិក និងខុងជឺ។
៤. អហិង្សាគឺជាខដំបូងនៃជំនឿរបស់ខ្ញុំ។ វាក៏ជាខចុងក្រោយនៃគោលការណ៍របស់ខ្ញុំ។
៥. ភាពមានតែមួយជាច្បាប់ធម្មជាតិ។ ចូរសំឡឹងមើលភាពផ្តាច់មុខនៃការរះរបស់ព្រះអាទិត្យ។ ភាពមានតែមួយក្នុងជីវភាពរស់នៅចាំបាច់ គឺការចេះធ្វើឲ្យជីវិតរីករាយ និងក្លៀវក្លាឡើង។
៦. ការបណ្តែតបណ្តោយតាមចំណូលចិត្តខ្លូនតែងមានព្រំដែន តែគ្មានទេសម្រាប់ការអត់ធ្មត់ទប់ចិត្តខ្លួនឯង។
៧. បុគ្គលណាម្នាក់ក៏អាចប្រឆាំងនឹងអំណាចរបស់អាណចក្រមិនត្រឹមត្រូវ មួយ ដើម្បីសង្គ្រោះកិត្តិយសរបស់ខ្លួន សាសនារបស់ខ្លួន ព្រលឹងរបស់ខ្លួន ហើយចាក់គ្រឹះសម្រាប់ការដួលរលំ ឬការកែប្រែថ្មីឡើងវិញនៃអាណាចក្រនោះ។
៨. តើមានការខុសគ្នាអ្វីទៅរវាងការស្លាប់ កំព្រា និងគ្មានផ្ទះសម្បែង តើការបំផ្លាញដ៏ឆ្កួតលីលាត្រូវបានចារក្រោមផ្លាកផ្តាច់ការនិយម ឬក៏ផ្លាកដ៏ពិសិដ្ឋនៃសេរីភាពឬក៏ប្រជាធិបតេយ្យ?
ម៉ៅ សេទុង
(១៨៩៣-១៩៧៦)
រដ្ឋបុរសបដិវត្តន៍ដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការបង្កើតសាធារណៈរដ្ឋ ប្រជាមានិតចិន និងដាក់ឲ្យអនុវត្តគម្រូរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តតែមួយគត់លើពិភព លោក
១. ទ័ពឧទ្ទាមត្រូវរស់នៅក្នុងចំណោមប្រជាជន ប្រៀបដូចទឹកនិងត្រី។
២. នយោបាយជាសង្គ្រាមគ្មានការបង្ហូរឈាម ឯសង្គ្រាមជានយោបាយមានការបង្ហូរឈាម។
៣. ជនកុម្មុយនិស្តគ្រប់រូបត្រូវយល់នូវការពិតដែលថា "អំណាចនយោបាយដុះចេញពីចុងកាណុង"។
៤. ការទុកឲ្យបុប្ផាមួយរយទងរីក និងថ្នាលគំនិតមួយរយដុះដាលប្រជែងគ្នាជាគោលនយោបាយសម្រាប់ជំរុញ ការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យសិល្បៈនិងវិទ្យាសាស្ត្រព្រមទាំងវប្បធម៌សង្គម និយមចំរុងចម្រើនមួយលើទឹកដីរបស់យើង។
៥. គ្រាប់បែកបរមាណូជាខ្លាក្រដាសមួយដែលពួកប្រតិកិរិយាអាមេរិកប្រើ បន្លាចប្រជាជន។ វាមើលទៅគួរឲ្យខ្លាច តែតាមពិតពុំដូច្នេះទេ... រាល់ពួកប្រតិកិរិយាជាខ្លាក្រដាស។
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ កំពូលមេដឹកនាំពិភពលោក កែសម្រួលនិងរៀបរៀងដោយ កែវសំណាង បោះពុម្ពឆ្នាំ១៩៩៩
សាលារៀន salarean.com
សូមអានប្រវត្តិរបស់មេដឹកនាំនីមួយៗក្នុងសៀវភៅកំពូលមេដឹកនាំពិភពលោក
ណាប៉ូលេអុង បូណាប៉ារត៍
ស៊ីម៉ង បូលីវ៉ា
អុតតូ វ៉ុន ប៊ីស្មាក់
ម៊ីអ៊ិយិ មុតស៊ូហ៊ីតូ
វ៉ាដីមៀអ៊ីលីជ ឡេនីន
ស៊ុន យ៉ាតសេន
បេនីតូ មូសូលីនី
ហ្សូសេហ្វ ស្តាលីន
អាដុល្វ៍ ហ៊ីត្លែរ
វីនស្តុន ឆឺចឈីល
មហាត្មៈ គន្ធី
ម៉ៅ សេទុង
ហ្សូស៊ីព ប្រូហ្ស៍ ទីតូ
មូជីមិញ
ហ្គោលដា មែរ
អាយ៉ាតូឡា រូហូឡា ខូមេនី
ហ្វីដែល កាស្ត្រូល
មីខាអ៊ីល ហ្គ័របាឆូវ
រ៉ូណាល់ រីហ្គែន
ណែលសុន ម៉ង់ដេឡា
No comments:
Post a Comment